Start herdenken en vieren van 80 jaar vrijheid

Tentoonstelling 80 jaar vrijheid in Historisch Museum Den Briel

Dames en heren,

Vanmiddag is een heel bijzonder moment. We starten namelijk officieel met het herdenken en vieren van 80 jaar bevrijding in Voorne aan Zee. En ik kan het niet genoeg benadrukken: stilstaan bij onze vrijheid is misschien wel belangrijker dan ooit. Vijf jaar geleden gooide corona roet in het eten bij het vieren van 75 jaar bevrijding, maar ik kan u verzekeren, dat halen we nu dubbel en dwars in! Afgelopen najaar hebben we al een start gemaakt met herdenken. We hebben stilgestaan bij de persoonlijke verhalen van al die dappere mensen die in de oorlog in Voorne om het leven gekomen zijn. Leendert van der Meer, Willem de Waal, vader en zoons Van der Zee. Allemaal mannen die de dood recht in het gezicht keken en toch de keuze maakten, ik verzet me en ik verraad niemand, ook al bekoop ik dat met mijn leven. En zo zijn er velen. Naast al die andere mensen die hun leven lieten bij de gruwelijkheden die de oorlog met zich meebracht. De leerlingen en medewerkers van de vakschool voor meisjes, die omkwamen bij het vergisbombardement op Brielle in maart 1943. Maar ook de piloten van dat vliegtuig zijn omgekomen. Loortje van den Blink, nog maar 13 jaar oud, die omkwam in september ’44 toen de tram waar zij in zat door geallieerden werd beschoten. Ook een vergissing. En natuurlijk de 45 Joden van Voorne-Putten, die werden gedeporteerd en nooit meer terugkeerden.

Oorlog brengt alleen maar ellende. En al die ellende laat des te meer zien hoe goed we het nu hebben. En hoe ongekend groot onze vrijheid is. En ja, ik realiseer me dat ik soms een grammofoonplaat lijk. En toch ga ik die plaat met de boodschap over onze vrijheid grijs draaien! Onze vrijheid is niet vanzelfsprekend. Die is flinterdun. Gerard Klein, een vriend, en de Joodse zoon van een Weense tandarts, die de hele Tweede Wereldoorlog ondergedoken heeft gezeten in Friesland, zei een paar jaar geleden op 4 mei: 'Als er iets is wat we van de geschiedenis leren, is dat we niets van de geschiedenis leren.' En we zien in de wereld om ons heen hoe waar die woorden zijn. Voor je het weet, glipt de vrijheid als los zand door je vingers. En ben je het kwijt. En daarom gaan we dus naast herdenken ook volop vieren. En dat doen we op de manier die hoort bij Voorne aan Zee. Vol initiatief en creativiteit van onze inwoners, instellingen en ondernemers. Het is teveel om op te noemen, dus een bescheiden bloemlezing. 

Optochten met veteranen in Brielle en Hellevoetsluis, bevrijdingsfestivals in Brielle en Tinte, de expositie hier in het museum, het vrijheidsvuur dat op meerdere plekken in onze gemeente wordt ontstoken, er zijn vrijheidsmaaltijden in Oudenhoorn en bij de Biberbunker:  met elkaar gaan we, met andere woorden, een heel groot uitroepteken achter onze vrijheid zetten. En zeggen we met elkaar, die vrijheid is van ons en die laten we ons niet afpakken! Zeker hier, waar we de eerstelingen van die vrijheid zijn. Noblesse oblige, nietwaar?

En die vrijheid koesteren we, naast al die activiteiten die ik al noemde, op verschillende manieren komende weken. Allereerst door te herdenken. We eren de graven van onze veteranen en verzetshelden. We staan stil bij de struikelstenen en denken aan de Joden van Voorne-Putten die nooit meer thuis kwamen. Maar ook door te verbroederen. We nodigen musici van onze Tsjechische zusterstad Havlíčkův Brod uit om mee te spelen tijdens het Bevrijdingsconcert op 4 mei. Want muziek en verbroedering over grenzen heen is misschien wel het beste recept voor vrede en vrijheid en de beste remedie tegen oorlog. En we koesteren onze vrijheid ook door te onderwijzen. We nemen onze jongeren mee terug naar de verhalen over de oorlog. Met voorbeelden, met beeldmateriaal en met gesprekken. Ik heb zelf al een aantal gastlessen gegeven en ga dat nog een aantal keer doen. Onder andere morgenochtend hier in Brielle.

Ik wil tot slot een paar woorden van dank uitspreken. Uiteraard aan het museum, voor deze mooie gelegenheid. Aan alle mensen die komende weken geweldige initiatieven hebben genomen om die vrijheid te vieren en prachtige evenementen te organiseren. Ik ben daar heel dankbaar voor dat we dit samen kunnen doen. En last but certainly not least aan Tilly de Jong. Wat een rots ben je Tilly, zonder jou was dit nooit van de grond gekomen. Dames en heren, ik ga afsluiten. Ik wens u allemaal komende maand een betekenisvolle herdenking en een geweldige, feestelijke viering van onze vrijheid!