Veteranendag 2025

Geachte veteranen, beste allemaal,

Het is een heel grote eer dat ik u vandaag, hier in het Droogdok Jan Blanken, in de vesting van Hellevoetsluis, welkom mag heten op de Veteranendag 2025 van Voorne aan Zee. En hoe mooi is het om zo’n grote groep veteranen, uit Voorne aan Zee, en zelfs uit Nissewaard en Rotterdam hier bij elkaar te zien!

Nu koesteren we onze veteranen sowieso in Voorne aan Zee, maar vandaag vieren we een extra bijzondere editie van veteranendag. Dit jaar is het namelijk exact 80 jaar geleden dan Nederland werd bevrijd van de Duitse bezetter. 80 jaar vrijheid. Iets om uitgebreid te vieren, maar ook om bij stil te staan. Dat hebben we vorige maand al zeer uitgebreid gedaan en vandaag doen we dat opnieuw. Maar in een bijzondere context. De context van de mensen die altijd klaar hebben gestaan. Klaar hebben gestaan om te waken over en te vechten voor onze vrijheid én de vrijheid van anderen. Ik heb het over jullie. Onze veteranen.

Eerst maar eens even iets over die vrijheid zelf. Wij hebben als gemeente Voorne aan Zee namelijk een heel bijzondere relatie met vrijheid. De vrijheid van Nederland zoals we die nog altijd kennen vandaag de dag, kreeg op 1 april 1572 vorm toen de watergeuzen de vesting van Den Briel innamen. In eerste instantie onderschat door de hertog van Alfa, bleek deze inname de aanjager van én inspiratiebron voor andere steden in van de opstand tegen de Spaande overheerser. We waren de eerstelingen van de vrijheid, en dat staat nog steeds in ons gemeentewapen. Maar die vrijheid was ook toen niet vanzelfsprekend. De oorlog met Spanje duurde immers nog tot 1648. En in die tijd kwam Hellevoetsluis tot bloei als dé marinehaven van de jonge republiek. Tromp en de Ruyter waren hier kind aan huis; de legendarische Tocht naar Chatham, waar in juni 1667 de Britse vloot zware verliezen werd toegebracht, vertrok hier uit de vesting van Hellevoet. Een lamp van het Britse vlaggenschip The Royal Charles hangt zelfs in de hal van het Prinsehuis. Ik laat die aan elke bezoeker met trots zien. Met andere woorden: als het gaat om strijden voor onze vrijheid en het verdedigen van ons land, hebben we in Voorne aan Zee wel een track record.

Ik had het net over de trots die ik voel bij de lamp van de Royal Charles. Maar waar komt die trots dan vandaan? Welnu, die trots die ik voel bij die lamp heeft niet alleen met die lamp te maken. Die heeft te maken met een bijzonder stukje van onze vaderlandse geschiedenis. Een periode waarin Nederland ontstond en waarin onze vrijheid werd bevochten. En ja, ik voel een enorme trots voor al die mannen en vrouwen die die strijd voor ons zijn aangegaan. Toen en nu. Want, en dat heb ik afgelopen jaar al heel vaak aangehaald, onze vrijheid is 450 jaar later nog altijd kwetsbaar. Ook in Nederland. Maar in Nederland hebben we in elk geval nog vrijheid. In grote delen van Oekraïne, in Myanmar, in Zuid Sudan, in Mali, in Venezuela en in het Midden Oosten is vrijheid ver te zoeken. En al die oorlogen, al die conflicten komen steeds dichterbij. Ook al zien we in Nederland de gevolgen nog niet rechtstreeks, we voelen allemaal dat we in een steeds onvoorspelbaardere en dreigendere wereld leven. En dat doet iets met onze gemoedsrust. Ons gevoel van veiligheid.

En toch, ondanks al die vreselijke conflicten, is er ook één positief bij-effect te zien de laatste tijd. De dreiging van buiten zorgt langzamerhand voor een herwaardering van onze eigen vrijheid. Dat we hier in Nederland kunnen houden van wie we willen, kunnen lezen en schrijven wat we willen, kunnen geloven wat we willen, vrijuit kunnen spreken en kunnen demonstreren zonder je leven te wagen, lijkt voor ons zo gewoon, maar is dat helaas niet. En dat besef begint langzaam te dagen.

En bij dat besef hoort ook het inzicht dat onze vrijheid bewaakt moet worden. En dat dat niet gratis is. Eindelijk, en daar is, sad but true, wat druk vanuit de andere kant van de oceaan voor nodig geweest, gaan we weer investeren in het verdedigen van onze vrijheid. En daar kom ik bij de kern. Want meer geld naar defensie klinkt prachtig. En dat is het natuurlijk ook. Maar tegelijkertijd is het een wat afstandelijke uitspraak. Want het verdedigen van onze vrijheid wordt niet uitgevoerd door geld. Onze vrijheid wordt verdedigd door onze strijdkrachten. Door mensen. En het is zo belangrijk daar bij stil te blijven staan. Dat we hier heel ontspannen op het terras in de zon een biertje kunnen drinken, komt ook omdat er tienduizend kilometer verderop een marinier onder diezelfde zon een missie uitvoert. Met gevaar voor eigen leven.

En wat mij betreft is dus naast de herwaardering van onze vrijheid en meer geld voor defensie, iets anders misschien nu juist het meest nodig: waardering voor onze lichte brigade, onze officieren, onze mariniers, onze vliegers, onze genie en onze commando’s. Onze militairen van nu. En al die mannen en vrouwen die ons land zo trouw en moedig in al die rollen hebben gediend in het verleden. Jullie. Onze veteranen. En die waardering gaat verder dan alleen mooie woorden. Echte steun voor onze mensen bij defensie betekent ook respect en steun voor de enorm moeilijke beslissingen die in het veld gemaakt moeten worden. In de samenleving en in de politiek. Want het is heel makkelijk een oordeel te hebben over een beslissing die genomen is terwijl de Taliban je van drie kanten tegelijk onder vuur neemt. Of wanneer je een onhoudbare positie moet verdedigen zonder luchtsteun. We hebben het hier immers niet over een kantoorbaan waar het heftigste wat je kan overkomen het maken van een fout in een Excel-bestand is (iets wat overigens ook best pijnlijk kan zijn, maar dat is een ander verhaal). Het gaat soms over leven en dood. Als samenleving én als politiek moeten we altijd uitstralen naar onze mensen in het veld en onze veteranen: We got your back!

Ik wil jullie dan ook, op deze stralende 21e juni, de langste dag (en ik zou bijna zeggen: dat kan geen toeval zijn), namens het gemeentebestuur maar vooral namens al onze inwoners enorm bedanken. Bedanken voor jullie moed en vastberadenheid op de moeilijkste momenten. Bedanken voor het verdriet dat jullie hebben moeten dragen na het verlies van jullie kameraden. Bedanken voor jullie inzet voor Nederland, ver van Nederland en ver van jullie dierbaren. Maar vooral wil ik jullie bedanken voor onze vrijheid. Wat wat geeft het een gerust gevoel dat onze vrijheid wordt bewaakt door moedige, mooie mensen als jullie!

Ik zei het aan het begin al, het is een bijzondere editie van veteranendag omdat we 80 jaar vrijheid vieren dit jaar, en daarom willen we onze dankbaarheid graag kracht bijzetten. Met iets speciaals. We hebben als dank voor jullie moed en jullie bijdrage aan onze vrijheid een speciale herinneringsmunt laten maken. Het is mij een grote eer deze munt uit te reiken aan de vier oudste veteranen in ons gezelschap. Na afloop is deze munt voor jullie allemaal beschikbaar. Als dank. Of zoals ze in de Verenigde Staten zo mooi en passend zeggen: Thank you for your service!

Dank u wel.