Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (Wkb)

In 2024 gaat de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in. Vanaf 1 januari geldt de wet voor nieuwe bouwwerken in gevolgklasse 1. Dat zijn bouwwerken met een laag risico.

Het doel van de Wkb is het verhogen van de kwaliteit van bouwwerken. Nu controleert de gemeente vooraf of een bouwplan aan de regels voldoet. Na invoering van de Wkb wordt dit bij bouwwerken met een laag risico (gevolgklasse 1) gedaan door een onafhankelijke partij. Dit noemen we een kwaliteitsborger. Wie vanaf 1 januari 2024 een nieuwbouwplan heeft, moet zelf een kwaliteitsborger inhuren.

Bouwwerken en gevolgklasse 1

Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen. Dit noemen we gevolgklassen. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn als iets misgaat bij de bouw, hoe zwaarder de eisen zijn. De Wkb geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Het gaat om:

Op de grond gebouwde woningen, ook met bijvoorbeeld garage en kantoor aan huis
Woonboten
Vakantiewoningen
Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine
Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel
Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een rijksweg of provinciale weg liggen
Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes

De volgende bouwwerken vallen niet onder de Wkb:

Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten
Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is
Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid, inclusief toepassing NEN 6060 en 6079

Bekijk voorbeelden van verschillende situaties op de factsheet van de VNG(externe link).

Kwaliteitsborger

De kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of het bouwplan voldoet aan de regels. Deze regels gaan bijvoorbeeld over:

Fundering
Brandveiligheid
Energiegebruik

Stappenplan

Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u vanaf 1 januari 2024 een aantal stappen volgen.

Stap 1: Nieuw initiatief onder Wkb

U heeft nieuwbouwplannen die onder de Wkb vallen.

Stap 2: Vooroverleg (niet verplicht)

Maak een afspraak voor een vooroverleg als u uw bouwplannen vooraf met de gemeente wilt bespreken.

Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren

U huurt zelf een kwaliteitsborger in. U kunt zoeken in het register instrumenten kwaliteitsborging(externe link). Daar vindt u een lijst met kwaliteitsborgers en instrumenten. Een instrument is een goedgekeurde werkwijze die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. De kwaliteitsborger stelt een risicobeoordeling en borgingsplan op.

Stap 4: Omgevingsplanactiviteit aanvragen

Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u een omgevingsplanactiviteit bij de gemeente aan. Dit doet u via het Digitale Omgevingsloket.

Stap 5: Bouwmelding indienen

Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u via het Digitale Omgevingsloket een bouwmelding in. Hierbij geeft u aan:

Dat het gaat om een bouwwerk in gevolgklasse 1
Wie de kwaliteitsborger is
Welk instrument gebruikt wordt

Ook levert u het borgingsplan en de risicobeoordeling in die de kwaliteitsborger heeft opgesteld.

Stap 6: Start bouwwerkzaamheden

Minimaal 2 dagen voor de start van de bouwactiviteiten geeft u via het Digitale Omgevingsloket de startdatum van de bouw door.

Stap 7: Controle door kwaliteitsborger

Tijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger:

De kwaliteit van het bouwwerk
Of aan de inhoud van het borgingsplan wordt voldaan

Stap 8: Controle door gemeente

De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven.

Stap 9: Gereedmelding

Minimaal 2 weken voor u het gebouw gaat gebruiken dient u via het Digitale Omgevingsloket in:

Gereedmelding
Verklaring van de kwaliteitsborger

Stap 10: Gebouw gebruiken

Binnen 2 weken hoort u of de gereedmelding en verklaring van de kwaliteitsborger akkoord zijn door de gemeente. Bij akkoord mag u het bouwwerk in gebruik nemen.

Bijzondere lokale omstandigheden

Onder de Wkb mag een gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. Dit zijn lokale situaties waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit mogelijk niet aan de bouwtechnische regels voldoet. De kwaliteitsborger moet van deze bijzondere lokale omstandigheden op de hoogte zijn. De kwaliteitsborger moet ze verwerken in het borgingsplan en de risicobeoordeling.

Op dit moment worden de bijzondere lokale omstandigheden in de gemeente Voorne aan Zee in kaart gebracht. Binnenkort vindt u hierover meer informatie op deze pagina.

Veranderingen voor aannemers

Door de invoering van de Wkb wordt de positie van opdrachtgevers versterkt. Er verandert veel voor aannemers:

De aannemer moet de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier geven.
De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers bij nieuwbouw te informeren over hoe hij verzekerd is.
Het opschortingsrecht (de 5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast.
Er worden extra eisen gesteld aan de waarschuwingsplicht van de aannemer bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn.
De aannemer wordt ook na oplevering verantwoordelijk voor gebreken.

Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. Lees Wet kwaliteitsborging (Bouwend Nederland)(externe link).

Omgevingswet

Op 1 januari 2024 gaat ook de Omgevingswet in. Meer informatie leest u op de pagina Omgevingswet.